Türkiye'de, altının saflık derecesini belirtmek için 'ayar' terimi kullanılmaktadır. Uluslar arası karşılığı 'karat'tır. Bildiğiniz gibi karat, aynı zamanda elmas ve diğer değerli taşların ağırlığının ölçümünde de kullanılan bir birimdir. 1 karat 0.2 grama yani 200 miligrama eşittir.

Bir ağırlık birimi olan karat'ın, altının saflık derecesini belirten bir oran olarak da kullanılması oldukça eskiye dayanıyor. Germenlerin kullandığı Mark adındaki saf altın paraların ağırlığı 4.8 gramdı. 4.8 gram, 24 karat ağırlığa eşittir. Bu nedenle saf altına 24 karat denmeye başlandı. Daha sonraları bakır gibi başka maddelerle saflıkları düşürülen bu paraların saflık dereceleri için, alaşımın içerdiği saf altın miktarına göre belirli oranlar belirlendi ve bu oranlar karat olarak ifade edildi.

Daha detaylı açıklamak gerekirse:

• 1 gram=1000 miligram(milyem)'dir.
• 24 Ayar altın saf altındır ve bu yüzden altın oranı 0'dür ve dolayısıyla 1 gram'da 1000 miligram altın vardır.
• 22 Ayar altında, alaşımın 24'te 22'si altındır. Bu da yaklaşık %91'i altın demektir. Yani 1 gram'da 916 miligram altın vardır.
• 18 Ayar altında, alaşımın 24'te 18'i altındır. Bu da %75'i altın demektir. Yani 1 gram'da 750 miligram altın vardır.
• 14 Ayar altında, alaşımın 24'te 14'ü altındır. Bu da yaklaşık %58'i altın demektir. Yani 1 gram'da 583 miligram altın vardır.
• 8 Ayar altında, alaşımın 24'te 8'i altındır. Bu da %33'ü altın demektir. Yani 1 gram'da 333 miligram altın vardır.

Saf altın oldukça yumuşak bir element olduğu için bakır veya gümüşle karıştırılarak sertliği arttırılır. Altının diğer elementlerle çeşitli oranlarla karıştırılmasının bir nedeni de farklı renkler elde etmektir. Altının doğal rengi sarıdır. Altın, alaşımında kullanılan gümüş, bakır, paladyum gibi elementlerin kullanım değerlerine göre çeşitli renkler alır.

Örnek olarak, %25'i altın dışındaki elementlerden oluşan 18 Ayar altın alaşımını ele alalım:

• %25 (tamamı) gümüşün oluşturduğu alaşımlar yeşil altını,
• %5 gümüş ve .5 bakırın oluşturduğu alaşımlar sarı altını,
• %9 gümüş ve bakırın oluşturduğu alaşımlar pembe altını,
• %4.5 gümüş ve %20.5 bakırın oluşturduğu alaşımlar kırmızı altını,
• %9.9 gümüş, %5.1 bakır, %6.4 paladyumun oluşturduğu alaşımlar beyaz altını oluşturur.